„[…] Zanim opiszę szczegółowo realizację planu trzyletniego i poziom życia ludności, to muszę – niestety – napisać o pewnym wydarzeniu polityczno-gospodarczym z dziejów Europy – planie Marshalla. Właśnie w tym miejscu muszę przedstawić jego główne założenia i cele, gdyż wiele osób twierdzi, że to z powodu odrzucenia tegoż planu Polska „zaprzepaściła” swoją szansę na dogonienie poziomu życia czołówki krajów zachodnio-europejskich.
12 marca prezydent USA – Harry Truman publicznie zaprezentował nową doktrynę polityczną, doktrynę „żelaznej kurtyny”. Istotą jej była walka na całym świecie z wzrastającymi wpływami komunistów i socjalistów. Walka miała nie tylko odbywać się na polu politycznym, lecz również gospodarczym i wojskowym. Działania przebiegały w dwóch kierunkach. Z jednej strony prowadzono działania gospodarczo-polityczne w formie dywersyji i sabotażu na terenie państw socjalistycznych, w tym celu powołując tajną organizację CIA. Z drugiej strony transferowano ogromne środki finansowe i techniczne do państw „zagrożonych” inwazją socjalizmu, by szybko podnieść poziom życia ludzi i w ten sposób zmiejszyć wpływy socjalistów. Zgodnie z paktem dla Ameryk (1947), żaden kraj na kontynentach amerykańskich nie mógł prowadzić inwestycji gospodarczych oraz polityki społecznej, która mogłaby zagrozić interesom gospodarczym Stanów Zjednoczonych. Teoretycznie kraje i rządy Ameryki Łacińskiej były wolne, lecz w rzeczywistości ściśle podlegały pod dyrektywy Waszyngtonu. Terenem „zagrożonym” w owym czasie była również Europa. Częścią doktryny Trumana był właśnie owy plan Marshalla. Jak uzasadnili to amerykańscy ekonomiści Donald L. Kemmerer i C.Clyde Jones, plan „… był pierwotnie obliczony, aby ludność tych krajów stała się mniej wrażliwa na propagandę komunistyczną” /D.L.Kemmerer, C.C. Jones: American Economic History, New York, 1959, s.466/. Taki oto był cel polityczny planu. Drugim aspektem, który należy tu przedstawić są ogólne założenia tego planu. Według planistów Europa Wschodnia miała otrzymać środki finansowe by odbudować potencjał surowcowy i rolniczy, gdy tymczasem Europa Zachodznia miała otrzymać fundusze na odbudowę i rozwój przemysłu oraz technologii. Taki plan oznaczał utrzymanie, a nawet wzmocnienie starego podziału na rolniczo-surowcowy Wschód i techniczno-przemysłowy Zachód. Polska stałaby się po prostu zapleczem surowców, żywności i taniej siły roboczej dla stechnicyzowanej Europy Zachodniej i USA. Nie muszę chyba nikomu tłumaczyć, że byłaby to forma neokolonializmu. Dziś zapleczem surowcowym dla Zachodu jest Afryka, a mimo tego Afrykanom nie żyje się najlepiej. Następnym warunkiem udzielenia „pomocy” było udostępnienie gospodarki dla szerokiej penetracji kapitału amerykańskiego. Trzecim podstawowym warunkiem było utrzymanie prywatnej gospodarki wolnorynkowej. Po tym krótkim przypomnieniu, teraz dopiero widać jak na dłoni, że nawet dla przedwojennego obozu władzy takie warunki były nie do przyjęcia. Celem władz zarówno przedwojennych, jak i powojennych było uprzemysłowienie kraju i zmiana struktury społeczno-gospodarczej z rolniczo-surowcowej na przemysłowo-rolniczą. W sytuacji jawnych żądań politycznych i społecznych taki plan musiał zostać odrzucony przez Europę Wschodnią, gdyż oznaczałoby to uzależnienie gospodarcze od USA, nieformalne zniewolenie i zachowanie niezmiernie niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Zatem plan odrzucono z powodów absurdalnych warunków, natomiast polityczna postawa ZSRR była trzeciorzędnym czynnikiem w zasadzie tylko potwierdzającym decyzje rządów poszczególnych państw. Formalnie przyjęcie pomocy było dobrowolne, jednakże jej odrzucenie stało się pretekstem do izolacji krajów socjalistycznych od wszelkiej pomocy i wymiany handlowej. Restrykcje objęły nawet te towary, które wcześniej otrzymywaliśmy w ramach dostaw UNRRA. Do czasu śmierci Stalina nałożono na kraje socjalistyczne embargo na wszelką technologię. Wkrótce po przedstawieniu Planu Marshalla rozwiązano agendę ONZ – UNRRA. Tym samym Polska straciła jakiekolwiek zewnętrzne zachodnie źródła pomocy rzeczowej, technicznej i finansowej. Jedynym realnym partnerem handlowym i ekonomicznym stał się tym samym Związek Radziecki. O stopniu uzależnienia Europy od USA niech zaświadczy taki oto fakt, że Francja odrzuciła traktat przyjaźni z Polską właśnie po wdrożeniu doktryny Trumana. Niemcy (RFN) praktycznie dopiero w 1970 roku złożyły deklarację poszanowania dzisiejszych granic, a gwarancje uzyskaliśmy dopiero po roku 90-tym […]”
Źródło: http://ciborowski.host247.pl/prl.htm
#komunizm #antykapitalizm #historia #ciekawostki #ciekawostkihistoryczne #usa #polska #gospodarka #ekonomia #marksizm #socjalizm
Powered by WPeMatico